Artikel ini ditulis dan disiarkan dalam Harakah pada tahun 1997.
Krisis keyakinan pelabur luar
Negara terhadap pengurusan ekonomi Negara adalah antara faktor yang menyebabkan
keruntuhan ekonomi Negara.
Ramai pihak mengakui bahawa asas
ekonomi (economic fundamental)
Malaysia berada pada asas yang masih kukuh dan dana kewangan antarabangsa (IMF)
sendiri bersetuju dengan pendapat tersebut. Jika asasnya kukuh, mengapakah
ekonomi Malaysia menjunam begitu teruk sekali sehingga Bursa Saham Kuala Lumpur
(BSKL) mengalami kemerosotan sehingga 70 peratus pasaran modal dan ringgit
menyusut lebih 75 peratus berbanding dollar Amerika. Pada 9 Januari 1998, indek
BSKL berada pada paras bawah 500 mata dan nilai ringgit pula berada pada kadar
RM4.56 berbanding US$1. Adalah sesuatu yang tidak logik keadaan ini berlaku di
dalam keadaan asas ekonomi yang dikatakan kukuh. Namun bagi ahli ekonomi dan
para pelabur terdapat faktor-faktor lain yang menentukan kesanggupan mereka di
dalam melakukan sesuatu aktiviti pelaburan.
Jadi apakah sebabnya pelabur-pelabur
hilang keyakinan terhadap ekonomi Malaysia. Antaranya ialah wujudnya
perjanjian-perjanjian persefahaman (MoU) palsu yang dibuat oleh
syarikat-syarikat Malaysia dengan pelabur-pelabur luar Negara.
MoU boleh diibaratkan sebagai
suatu proses peminangan yang akan diikuti oleh perkahwinan. Di dapati di dalam
dunia ini, individu yang mengikat tali pertunangan tidak mempunyai objektif
lain selain untuk mendirikan rumahtangga. Begitu juga dengan MoU, ia seharusnya
disusuli dengan perjanjian untuk membentuk usahasama dalam perniagaan.
Walaupun diakui terdapat MoU yang
tulen, namun terdapat sekalangan ahli perniagaan Malaysia yang menggunakan MoU
untuk matlamat lain. MoU yang ditandatangani bukanlah lahir dari hasrat untuk
menjalinkan usahasama di dalam aktiviti perniagaan ataupun pelaburan, tetapi
digunakan sebagai alat atau mekanisme untuk mendapatkan publisiti dan untuk
meningkatkan lagi nilai saham syarikat.
Sering disiarkan di media massa
terdapat syarikat-syarikat yang tersenarai di BSKL membuat pengumuman di sidang
media bahawa mereka akan melabur di Negara-negara tertentu dan beberapa MoU
telah ditandatangani dengan pihak luar untuk mewujudkan kerjasama perniagaan
yang bakal memberikan keuntungan yang nilainya berjuta-juta ringgit kepada
syarikat mereka. Begitu juga ketika MoU ditandatangi, mereka akan hebahkan
kepada umum tentang viabiliti projek-projek yang kononnya bakal dijalankan yang
akan memberikan pulangan besar kepada syarikat.
Unjuran-unjuran palsu ini akan
menarik minat pelabur-pelabur untuk membeli saham-saham syarikat berkenaan
kerana mereka diyakinkan bahawa syarikat tersebut mempunyai potensi untuk maju
dan berkembang di masa hadapan dan seterusnya memberikan pulangan yang tinggi.
Strategi menggunakan MoU memang
Berjaya dan hamper kesemua saham baru yang tersenarai sebelum bulan Ogos 1997
mencatatkan kenaikan dalam harga premium mereka. Namun selepas tersenarai di
BSKL dan harga saham syarikat telah meningkat ganda, MoU yang ditandatangani
entah ke mana.
Walaupun MoU itu adalah penyataan
hasrat untuk bekerjasama dan tidak salah di sisi undang-undang jika tidak
dilaksanakan, tetapi ia memberikan imej yang tidak baik kepada syarikat
tersebut kerana perbuatan tersebut merupakan salah laku moral dalam dunia
perniagaan.
Apabila ia berlaku, maka pelabur
luar akan menilai prinsip ahli perniagaan Malaysia yang melakukan perkara ini –
tidak jujur. Apakah orang akan berurusan dengan mereka yang tidak jujur kerana
mereka rasa dipermainkan dan jika pelaburan telah dilakukan di Malaysia, maka
mereka memikirkan bahawa pelaburan mereka tidak selamat dan lebih baik ditarik
balik pelaburan tersebut ketika harganya berada pada paras yang tinggi.
Kewujudan MoU palsu berada pada
tahap yang membimbangkan. Sehingga bulan Mac 1997, sebanyak 49 peratus atau 179
MoU yang telah ditandatangani telah tidak dilaksanakan daripada 363 yang telah
ditandatangani dengan syarikat daripada dua puluh buah Negara. Menteri
Perdagangan Antarabangsa dan Industri, Datuk Seri Rafidah Azizi sendiri
melahirkan rasa kesalnya dan mendedahkan terdapat rungutan daripada kerajaan
dan pelabur luar berkenaan hal ini.
Dilaporkan daripada 103 MoU yang
ditandatangani dengan pelabur dari China hanya 62 (61%) dilaksanakan, Kemboja
11 MoU dan 8 dilaksanakan, manakala kesemua 41 MoU dengan syarikat-syarikat
dari Vietnam tidak dilaksanakan dan 10 MoU daripada 14 melibatkan syarikat dari
Afrika Selatan.
Apabila MoU yang ditandatangani
tidak dilaksanakan, maka pelabur-pelabur luar merasa dipermainkan oleh ahli
perniagaan Malaysia keran untuk mewujudkan MoU memerlukan perbelanjaan dan
penggunaan sumber dalam menyediakan terma-terma dan mengenalpasti bidang-bidang
yang akan diusahakan. Usaha mereka untuk menwujudkan kerjasama seolah-olah
tidak dihargai, membuang masa dan sumber.
Apabila tiada projek dilaksanakan
dan aktiviti syarikat lembab, maka nilai saham akan pasif atau mungkin
menyusut. Pelabur-pelabur dalam dan luar Negara yang memegang saham-saham
syarikat tersebut akan menjualkan saham mereka bagi mendapat modal sebelum ia
terus jatuh atau berpindah kepada pasaran saham yang lain. Oleh itu apabila
pelabur luar yang menguasai 70 peratus nilai saham di BSKL menarik diri,
barulah ramai yang sedar bahawa sebenarnya sayrikat-syarikat tempatan tidaklah
mewah. Nilai syarikat yang bernilai ratusan juta, hakikatnya adalah modal orang
lain.
Ketua Pejabat Perdagangan dan
Industri Sumatera Utara, Yupie S Batu Bara menyentuh isu ini dalam mesyuarat
bersama Dewan Perdagangan Melayu Malaysia (DPMM) Cawangan Perak pada Jun 1997.
Menurut beliau, MoU yang
ditandangani antara Malaysia dan Indonesia lebih kepada kepentingan peribadi,
meningkat harga di kaunter-kaunter saham dan dalam masa sama
melenggah-lenggahkan pelaksanaan projek yang dipersetujui.
Oleh itu jangan disalahkan
pelabur luar jika mereka menarik diri dari melabur di BSKL dan diakui memang
terdapat spekulator dari dalam dan luar Negara yang turut memburukkan pasaran
saham dalam Negara, tetapi itu adalah “adat” atau permainan dalam ekonomi
kapitalis.
Menyedari perlunya MoU dikawal,
kabinet Malaysia telah membincangkan masalah ini dan menetapkan bahawa semua
MoU yang ditandatangi oleh syarikat-syarikat Malaysia dengan syarikat-syarikat
luar didaftarkan dengan pejabat kedutaan Malaysia atau pejabat perdagangan
Malaysia (Matrade) di negara tersebut. Selain itu MoU baru juga disyaratkan
didaftarkan di Lembaga Pembangunan Pelaburan Malaysia (MIDA) sebelum ia
ditandatangani.
Melalui rekod yang ada, maka
tindakan susulan boleh diambil oleh agensi terbabit untuk memastikan MoU
tersebut dilaksanakan seperti yang terkandung di dalam dokumen yang
dipersetujui bersama. Agensi-agensi berkenaan boleh membantu menyelesaikan
karenah birokrasi yang dihadapi sama ada di dalam dan di luar negara.
